De meeste drugs zijn illegaal, toch kun je xtc-pillen laten testen door Verslavingszorg Noord-Nederland. Waarom is dat? „Zo weten we wat de trends zijn.”
In het Tupperwarebakje van Sjoerd Veenstra, preventiemedewerker bij Verslavingszorg Noord-Nederland, zit iets anders dan het bekende kliekje boerenkool of pasta. „Alle gevaarlijke en oude pillen en poeders zitten hier in”, zegt hij.
Serie over drugsgebruik in het Noorden
Het drugsgebruik neemt toe in Nederland. Niet alleen in grote steden als Amsterdam en Rotterdam, maar ook in Groningen en Leeuwarden. Met name het gebruik van cocaïne en ecstasy is de laatste jaren gestegen, blijkt uit cijfers van het kennisinstituut Trimbos.
In drie afleveringen bekijken we dit thema vanuit verschillende invalshoeken. Deel 1: de drugstestservice in Groningen, Assen en Leeuwarden.
De felle kleuren van de verpakkingen springen gelijk in het oog. Knalgeel, rood, roze en blauwe logo’s in comic popart stijl. De pillen en poeders hebben bijzondere namen: rode en blauwe smurfen, truffels, de Casa Del Papel pil (vernoemd naar een Spaanse serie). „Kleurrijk en positief, net als mode en muziek, dat is het imago. Alsof het een feestje is om drugs te gebruiken.”
Waarschuwen
Verslavingszorg Noord-Nederland (VNN) heeft in Groningen, Leeuwarden en Assen een drugstestservice. In samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en gemeenten wordt op deze manier inzicht verkregen in de markt van de illegale drugs. Ecstasypillen worden het meeste getest.
„We willen drugsgebruik niet stimuleren”, zegt Veenstra. „Er zal nooit een advertentie in de krant staan met: kom naar de testservice en laat je pil testen.” Alleen via mond-tot-mondreclame komen gebruikers het te weten.
Met de testservice wil VNN gebruikers informeren over de middelen en ze waarschuwen wanneer er gevaarlijke drugs in omloop zijn. Dat gebeurt bijvoorbeeld via de RedAlertApp. Een app waar informatie gegeven wordt over drugs en meldingen wanneer er een levensgevaarlijke drug in omloop is. Een alert wordt niet snel afgegeven. De laatste was iets minder dan twee jaar geleden. Ook monitoren ze trends. „Door de drugs die testers bij ons aanleveren, weten we wat de trends zijn in Nederland. Een ‘onpopulaire drug’ is bijvoorbeeld heroïne, bijna niemand gebruikt dat nog.”
Veertigplussers
De meeste mensen die drugs laten testen zijn tussen de 25 en 35 jaar. Het testen is gratis en de anonimiteit is gegarandeerd. Testers onder de 25 jaar zijn betrekkelijk zeldzaam. Dat betreurt Veenstra. Het is juist deze groep die soms te veel van een middel tot zich neemt.
Niet alleen jongvolwassenen gebruiken drugs. Er komen ook veertigplussers bij de testservice. „En dat zijn geen bezorgde ouders die een pilletje in de kamer van kindlief vinden.” Omdat de middelen illegaal worden geproduceerd en er geen kwaliteitsstandaarden en -normen zijn, is elke pil of poeder verschillend. Daarom worden de pillen en poeders door VNN op zuiverheid getest.
„Dat is essentieel, want een middel waarin onbekende stoffen zijn verwerkt kan levensgevaarlijk zijn.” In Groningen en Leeuwarden testen gemiddeld veertig mensen per week hun drugs bij de testservice, vertelt Veenstra. „In Groningen puilden voor de coronacrisis de wachtkamers uit. Ze konden de aanloop bijna niet meer aan.”
Huiverig
Maar waarom gebruiken steeds meer mensen drugs? Eva uit Groningen gebruikte op haar eenentwintigste voor het eerst xtc. Dat was tijdens het Paradigmfestival in Groningen. Maanden daarvoor was een van haar vriendinnen enthousiast bij haar gekomen. „Xtc is chill, je voelt je dan megablij, vertelde ze mij.”
Eva was huiverig. „Vooral omdat ik het eng vond.” Ze liet zich informeren door vrienden. ,,Ze zeiden: dan voel je je heel lekker, heb je zin om te knuffelen en ben je heel openhartig tegen vrienden. En wil je tegen iedereen zeggen dat je van ze houdt.” Haar nieuwsgierigheid won het van haar spanning, ze nam een kwart van de pil. „Na twintig minuten voelde ik me euforisch, chill en connected met mijn vrienden.”
Haar eerste xtc-pil liet ze testen. „Tegenwoordig test ik niet, ik vertrouw op de dealer. Maar als ik gebruik doseer ik de hoeveelheid en combineer ik het niet met alcohol. Ook heeft mijn vriend de RedAlert-app die hij regelmatig checkt.” Vorig jaar gebruikte ze maandelijks, maar dat wil ze niet meer. „Ik zag het nog al eens dat mensen te veel gebruikten.” In Groningen is het niet zo moeilijk om een drugsdealer te vinden, zegt ze. „In onze vriendengroep kennen we een aantal vaste dealers die goed spul kunnen leveren.”
Slechte reputatie
Pieter (22) uit Assen gebruikt tijdens festivals en feestjes drugs. „Tijdens het Amsterdam Dance Event zag ik een groepje mensen staan dat het erg naar hun zin leek te hebben. Ik stootte een vriend aan en zei: wat hebben zij gebruikt? Dat wil ik ook een keer. Ik heb sindsdien een paar keer iets gebruikt. Gemiddeld om de twee tot drie maanden. In het zomerseizoen zijn meer festivals, dus dan iets vaker. In de winter minder.”
Hij vindt zichzelf een goedgeïnformeerde gebruiker. „Als ik iets nieuws gebruik, verdiep ik me hierin door op drugsforums (online platforms waar informatie over drugs staat) de ins en outs te lezen. Ik wil weten wat het stofje met mijn lichaam doet. Meestal zorg ik ervoor dat ik de dagen ervoor en erna gezond eet en goed slaap.” Testen doet hij niet. „Ik denk altijd: een dealer heeft er niets aan om slecht spul te verkopen. Dan krijgt hij een slechte reputatie en verliest hij dus klandizie.”
Sjoerd Veenstra van Verslavingszorg Noord Nederland kijkt daar iets anders tegen aan. ,,Geloof de drugsdealer niet op zijn blauwe ogen. Elke producent doet maar wat. Stel je bent dealer, je koopt pillen in en je weet dat het niet hele goede pillen zijn. Haal je dan dat voorraadje uit de markt? Lijkt me sterk. Je hebt die pillen gekocht en je wilt winst maken.”
Laat je goed informeren over drugs, daar is veel ellende mee te voorkomen, vindt Veenstra.
XTC
Wat is xtc?
Xtc komt in pil, poeder en kristalvorm voor. De werkzame stof in xtc is MDMA, een stof die behoort tot de chemische groep amfetaminen.
Wat is de prijs?
Een gemiddelde xtc-pil kost 4,20 euro. De helft van de ecstasypillen kost tussen de 3 en 5 euro, blijkt uit onderzoek van Trimbos.
Kun je xtc doseren?
Er is geen verantwoorde gebruikershoeveelheid. Gemiddeld bevat een pil 148 mg MDMA. „Binnen een pil kan de stof MDMA erg verschillen, waardoor je snel kan overdoseren”, zegt Veenstra. Neem n iet meer dan 1 of 1 1/2 mg MDMA per kg lichaamsgewicht. En gebruik het niet vaker dan eens in de drie maanden om de kans op hersenschade en andere risico’s zo veel mogelijk in te perken.
Wat zijn de gewenste effecten?
Energiek, blij en verliefd gevoel, praatkick, contact willen maken met anderen, opgaan in muziek, uren kunnen dansen, zin om te knuffelen.
Wat zijn de ongewenste effecten?
Misselijkheid, soms zelfs overgeven, stijf gevoel in armen en benen, niet kunnen plassen, tandenknarsen en klappertanden, hartkloppingen, angst of paniek, onrust. Volgens Veenstra zijn veel van deze symptomen gevolgen van lichte of zware overdosering.
Naast ongewenste effecten voor jezelf zijn er ook ongewenste effecten voor de samenleving; denk met name aan de criminaliteit en het geweld dat met productie en handel gepaard gaat.
De drugsgebruikers wilden niet met hun echte naam in de krant.
